Kazimierz Matysek

Aliancki zrzut broni i sprzętu dla oddziałów Średzkiego Inspektoratu Rejonowego Armii Krajowej

Warunki działalności konspiracyjnej w Wielkopolsce pod okupacją niemiecką w czasie II wojny światowej były nieporównanie trudniejsze w porównaniu do innych rejonów Polski. Decydował o tym zarówno bardzo wysoki udział Niemców w ludności tzw. Kraju Warty, jak i okrutna eksterminacyjna polityka niemiecka wobec Polaków, prowadzona w kategoriach odwetu za zwycięskie Powstanie Wielkopolskie 1918–1919 roku. Mimo tych trudności, Komenda Główna Armii Krajowej włączyła teren Wielkopolski do planowanej alianckiej akcji zrzutowej w celu zaopatrzenia miejscowych oddziałów Armii Krajowej w broń i materiały wybuchowe. Akcja ta rozpoczęła się jesienią 1943 roku. Jedno z wybranych zrzutowisk położone było w rejonie wsi Pławce, Węgierskie i gajówki Janowo, na wschód od szosy Środa – Kostrzyn, a w akcji odbioru zrzutu brali udział m.in. miejscowi leśnicy i robotnicy leśni. Autor omawia przygotowania i przebieg akcji zrzutowej pod Janowem oraz jej tragiczne konsekwencje. Pamięć o tych wydarzeniach jest ciągle kultywowana zarówno w wymiarze materialnym (pomniki i tablice pamiątkowe), jak i duchowym poprzez uroczyste obchody kolejnych rocznic.

Słowa kluczowe: II wojna światowa, okupacja niemiecka w Wielkopolsce, Armia Krajowa,
alianckie zrzuty broni, Środa, Kostrzyn